همشهری آنلاین: پژوهش‌های شهری پشتوانه اصلی مدیریت یا همان نظام تصمیم‌گیری در شهرها هستند.نظام مدیریت شهری بدون پشتوانه فکری و علمی دچار اقدامات اقتضایی و مبتنی بر سعی و خطا می‌شود. چنین اقداماتی با این شیوه در یک سیستم پیچیده شهری مانند کلانشهر تهران می‌تواند بسیار پرهزینه باشد و سبب هدررفت سهم زیادی از بودجه بدون دستیابی به نتیجه‌ای مفید شود.
علاوه بر این، اقدامات غیرعالمانه از ۲ منظر دیگر نیز برای شهر آسیب‌زاست؛ اول اینکه با از دست رفتن بودجه، فرصت (هزینه و زمان و امکانات اجرایی و...) برای انجام سایر فعالیت‌ها محدود خواهد شد. به‌طور مثال، بعد از ساخت چند بزرگراه متوجه می‌شویم که چاره ترافیکی شهر تهران توسعه بزرگراهی نیست. در واقع آنچه در دانش تخصصی تحت عنوان دور باطل اتواتو (بزرگراه بیشتر اتومبیل بیشتر) سال‌ها پیش مردود شناخته شده است. به‌طور مثال هزینه چند ۱۰ هزار میلیارد تومانی ساخت بزرگراه طبقاتی صدر، نه تنها ترافیک را کم نکرد بلکه موجب افزایش خودرومداری شهر شد. در واقع هزینه گزافی که می‌توانست شبکه مترو را تکمیل کند، بدون نتیجه قابل قبولی از دست رفت.
دوم اینکه با مداخلات گسترده غیرتخصصی در شهر، امکان بازگرداندن شرایط به قبل نیز از بین می‌رود و به دلیل مشکلات حقوقی و هزینه‌های گزاف تخریب و آواربرداری، این کار غیرممکن است. نمونه بارز آن برج‌ها و مال‌هایی است که قارچ‌گونه در تهران در حال رشد هستند و معضلات ترافیکی زیادی را در شبکه‌های معابر اطراف و همچنین بافت اجتماعی پیرامون و کیفیت زندگی آنها ایجاد کرده‌اند، با فرض پی‌بردن به چالش‌های آنها نمی‌توان شرایط را به قبل برگرداند و احتمالاً برجی را تخریب کرد.
در آسیب‌شناسی این‌گونه رویه‌ها در شهر تهران با یک فرایند چندوجهی مواجه‌ایم که باید به نبود یکپارچگی نظام تصمیم‌گیری در تهران به‌عنوان مهم‌ترین عامل اشاره کنیم. فقدان یکپارچگی در این نظام موجب تضعیف دامنه عملکرد شهرداری و مواجهه با مغایرت‌های فکری در سیستم‌های متداخل تصمیم‌گیری است(۲۱ دستگاه مدیریتی). این وضع سبب می‌شود که فرایندهای اجرایی و تصمیم‌گیری در شهر چنان آشفته، مغشوش و پیچیده شود که مباحث پژوهشی اولویت خود را در این میان از دست بدهند.
توسعه ناکارآمد مسیرهای دوچرخه، ایرادهای مربوط به سیاست تجمیع در بافت فرسوده و به هم ریختن نظم دانه‌بندی بافت و اغتشاش فرم کالبدی، تراکم‌فروشی نامتوازن و بی‌برنامه در شهر و موارد مشابه بسیار، ناشی از تبعات ارتباط ناقص نظام تصمیم‌گیری با نظام تصمیم‌سازی است که وظیفه مطالعات برای پشتیبانی نظری از تصمیمات عملی، نظام تصمیم‌گیری را در رهنمون شهر به سوی آینده‌ای مطلوب و شهری زیست‌پذیر دارند.
منبع:ویژه نامه شهرپژوه
نظر شما